Konden we als Nederland tot 2013 nog mooie, dalende cijfers laten zien als het ging om verkeersongevallen, hierna is het helaas hard de verkeerde kant op gegaan. Dit blijkt uit de cijfers die het SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) heeft gedeeld (bron). Nederlandse wegen behoren dan misschien nog steeds tot de veiligste van Europa, door onze bevolkings- en verkeersdichtheid zijn ze ook de meest intensief gebruikte ter wereld. De aandacht laten verslappen op het gebied van veiligheid, heeft voor ons dus ook direct grotere gevolgen dan in andere landen. We moeten voorop blijven lopen op het gebied van veilig verkeer. Tijd voor slimme technieken.
“Net als op het gebied van watermanagement liggen hier kansen om Nederland op de kaart te zetten.”
Verkeer als water
Ik moest hierbij denken aan iets anders waar Nederland noodgedwongen sterk in is: watermanagement. Wat wij met water kunnen, doet geen land ons na. Nederland heeft altijd in een tweestrijd geleefd met de welvaart die het water ons biedt, en het gevaar dat dit zelfde water oplevert. Zo zijn we ook in strijd met ons verkeer. We zijn een ster in efficiënt gebruik van ruimte en vervoersmogelijkheden, maar tevens zijn we het land wat er het meest mee in de weer is. Net als op het gebied van watermanagement liggen hier kansen om Nederland op de kaart te zetten. En in eerste instantie niet omdat we er over de grens geld mee kunnen verdienen, maar omdat we het zelf hard nodig hebben.
Op de goede weg
Er zijn gelukkig positieve tekenen. De verkeerssituatie en het toenemend aantal ongevallen worden serieus genomen. In het regeerakkoord wordt de verkeersveiligheid een “nationale prioriteit” genoemd en minister Cora van Nieuwenhuizen is zich bewust van de trend en bereid tot aanpakken.
Er staat veel op de planning zo lijkt het, voor het aanpakken van de bekendste grote boosdoeners. Mede door het verkeersveiligheidsmanifest, wat dankzij de ANWB, VVN, het Verbond van Verzekeraars en meer dan 40 andere organisaties is opgezet, moeten er in samenwerking met de regering grote stappen gemaakt worden. Er zal meer dan voorheen gekeken gaan worden vanuit de verkeersdeelnemer: wat komt iemand die deelneemt aan het verkeer onderweg tegen? Obstakels, risico’s en - niet in de laatste plaats - verleidingen. En nee, dan gaat het niet om fileflirten, maar om afleidingen zoals onze smartphones.
Kwetsbare groepen
Een ander belangrijk punt wat mijns inziens terecht onder de loep wordt genomen zijn de kwetsbare groepen zoals ouderen en fietsers. Er gaat meer gefocust worden op het aanbieden van tijdige voorlichting: cursussen of assistentie bij de keuze van scootmobielen bijvoorbeeld. Wat betreft de fietsers: er wordt gekeken naar hoe de typisch Nederlandse “fietssnelwegen” veilig voor de snelle (elektrische) fiets én de gewone fiets gehouden kan worden. De snelheidsverschillen zijn veel groter geworden en daarbij is het aantal snelle fietsers in verhouding enorm gegroeid. Zoefden vroeger alleen wielrenners je met een gangetje van 30 km/u voorbij, nu is dit een makkie voor iedereen met een elektrische fiets. Meer voorlichting voor een hoger bewustzijn en hoe te handelen op hoge snelheid zou een goede zaak zijn.
“Betere remmen en banden wil niet zeggen dat je eerder stilstaat wanneer het wegdek zelf een onbekende factor is.”
Als eigenaar van een bedrijf in wegmetingen besef ik dan ook dat er tevens een belangrijke taak ligt voor de instanties die het wegdek onderhouden. Want een fiets die zoveel harder gaat, heeft een langere remweg en zal meer grip goed kunnen gebruiken om sneller van 40 naar 0 km/u te gaan. Ook uitwijken op hogere snelheid brengt meer krachten van de band op het wegdek. Betere remmen en banden wil niet zeggen dat je eerder stilstaat wanneer het wegdek zelf een onbekende factor is. Aan wegbeheerders dus om dit goed in kaart te brengen.
Slimme techniek
Minister van Nieuwenhuizen heeft tevens aangegeven de ontwikkeling van slimme technieken t.b.v. veiligheid in het verkeer te gaan stimuleren. Auto’s die automatisch remmen voor een voorligger, verkeersborden lezen en andere rijtaken uit handen nemen. Dit is natuurlijk goed en zou een hoop slachtoffers kunnen schelen. Maar checkt een auto ook de hoeveelheid grip dat een wegdek heeft? Nog niet. Een geautomatiseerde noodstop zal dus niet altijd het gewenste resultaat hebben als het wegdek minder stroef is dan de auto verwacht. Je kunt de inbouw van deze technieken in auto’s stimuleren, maar laten we ook hier de rol van het wegdek niet vergeten.
Een sneller door te voeren oplossing is naar mijn idee structureel de staat van ieder stuk wegdek in kaart brengen en hier bijv. de maximum snelheden en het vereiste onderhoud op aanpassen. En als dit staat, dan zou die database de “slimme auto’s” door kunnen geven hoe het met de staat van het wegdek gesteld is. Wie weet. Dan is het wegdek in al die slimmigheden in ieder geval nooit meer de zwakste schakel.
Het is mooi te fantaseren over wat alle nieuwe technieken in auto’s ons gaan brengen, maar laten we dat niet alleen af laten hangen van wat een autofabrikant inbouwt. Laten we in Nederland gewoon het beste wegdek ter wereld creëren. Dat is voor elk type auto, slim of niet, het allerbeste.
Nu doorvoeren, straks vruchten plukken
Bij het watermanagement, wat we jarenlang het beste voor elkaar hadden, moeten we nu erkennen dat er nieuwe tijden aanbreken. We moeten opnieuw grote stappen gaan maken voor de opwarming van de aarde en de stijging van de zeespiegel. Ook in het verkeer zijn we, omdat we het zo hard nodig hebben, tientallen jaren het beste jongetje van de klas geweest. Maar ook hierin is het tijd om onze kennis naar een hoger plan te tillen en deze stijgende lijn in slachtoffers een halt toe te roepen. Door nu te innoveren, plukken we er in Nederland zelf - en wie weet later ook met verkeerskennis als exportproduct - de vruchten van.
Rogier van Diepen
GRiP Road Inspection
(Photo by Aleksejs Bergmanis from Pexels)